Από ΄δώ και πάνω τραγουδώ για τη φωτιά*

Πώς να νικήσουμε την Μέδουσα, χωρίς να μας παγώσει το δολοφονικό της βλέμμα

Του Κώστα Σβόλη

«Στρατιώτη μου, τη μάχη θα κερδίσει,
όποιος πολύ το λαχταρά να ζήσει.
Όποιος στη μάχη πάει για να πεθάνει,
στρατιώτη μου για πόλεμο δεν κάνει»

Ι. Καμπανέλλης

Βρισκόμαστε μέσα στο μάτι του κυκλώνα και το πύκνωμα του ιστορικού χρόνου που διανύουμε πολλές φορές μας εγκλωβίζει σε μια παραλυτική ακινησία. Με δέος παρακολουθούμε τα γεγονότα να εγγράφονται πάνω στο σώμα του ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού, και να το προσαρμόζουν στις νέες επιταγές της καπιταλιστικής αναδόμησης. Άλλοτε πάλι, τρομαγμένοι, απλά χώνουμε το κεφάλι μας στην άμμο ελπίζοντας να ξημερώσει κάπου αλλού. Οι πιο θαρραλέοι ίσως σκεφτούν να πουλήσουν ακριβά το τομάρι τους. Η βαριά σκιά της βαρβαρότητας πέφτει πάνω μας απειλητικά και προμηνύει νέα που δεν θέλουμε να ακούσουμε. Απέναντι όμως στην βαρβαρότητα υπάρχει πάντα ένα Ή. Στην εποχή της η Ρόζα Λούξεμπουργκ το περιέγραψε με την λέξη σοσιαλισμός. Στην εποχή μας ίσως αυτό το Ή να έχει πολλά ονόματα και πολλαπλές αποχρώσεις, αλλά παραμένει το μεγάλο Ή απέναντι στην βαρβαρότητα, παραμένει ο δρόμος ή οι δρόμοι προς την κοινωνική χειραφέτηση και την απελευθέρωση από την κυριαρχία και την εκμετάλλευση.

Ο χρόνος είναι τώρα και εδώ. Είναι ένας χρόνος που, επειδή τρέχει με μεγάλες ταχύτητες, είναι συνέχεια καρφωμένος σε αυτήν αναγκαιότητα του τώρα και εδώ: ό, τι πρέπει να κάνουμε, πρέπει να το κάνουμε τώρα και εδώ, και πρέπει να ξεκινήσει εδώ και τώρα. Δεν μπορούμε να ελπίζουμε σε έναν άλλο τόπο, δεν μπορούμε να περιμένουμε έναν άλλο χρόνο, δεν υπάρχει κανένας πέρα από εμάς που να μπορεί να εκτοξεύσει αυτό το Ή ως ατσάλινη σφήνα ενάντια στην βαρβαρότητα. Δεν πρόκειται πρόκειται για ένα αμυντικό Ή, που σαν περίκλειστο κάστρο θα προσπαθήσει να διαφυλάξει τις ψευδαισθήσεις των παλιών καιρών. Πρόκειται για ένα επιθετικό Ή, που εμπεριέχει τους γόνιμους σπόρους ενός νέου κόσμου.

Σ’ αυτή την καταλυτική στιγμή αγνώστου διάρκειας, απέναντι στα πολλαπλά πρόσωπα της βαρβαρότητας πρέπει να αντιτάξουμε την υπεράσπιση της ζωής - όχι της γυμνής ζωής, της απλής ύπαρξης, αλλά της κοινωνικής ζωής, των κοινωνικών σχέσεων και των κοινωνικών δεσμών που την συγκροτούν. Πρέπει να έχουμε πολλά να χάσουμε για να νικήσουμε και αυτό απαιτεί την επανεφεύρεση μιας κοινωνικής ζωής όπου οι κοινωνικές σχέσεις και οι κοινωνικοί δεσμοί θα ανασυσταθούν μέσα από τα δικά μας χειραφετητικά προτάγματα και θα συγκροτηθούν γύρω από τα κοινά αγαθά, ως τόπο και τρόπο ανασύστασης της κοινωνικής ζωής. Εννοούμε σχέσεις που θα νοηματοδοθούν μέσα από την ελευθέρια, την ισότητα, την αυτονομία και την αλληλεγγύη, το ακατάβλητο δημιουργικό πράττειν. Μονάχα τότε θα έχουμε πολλά να χάσουμε για να μπορέσουμε να νικήσουμε. Δεν μπορούμε να περιμένουμε πρώτα να νικήσουμε και μετά να δημιουργήσουμε το νέο κόσμο, δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε τον νέο κόσμο χωρίς να νικάμε. Πρέπει να νικάμε δημιουργώντας και να δημιουργούμε νικώντας.

Απέναντι στο δολοφονικό βλέμμα της βαρβαρότητας και το παραλυτικό δηλητήριο του φόβου και της απόγνωσης, δεν μπορούμε να αποστρέψουμε το βλέμμα μας, ελπίζοντας ότι θα μείνουμε ανέγγιχτοι από τον ζόφο που κυκλώνει τα πάντα γύρω μας. Όμως, για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε την βαρβαρότητα χωρίς να μας καθηλώσει η βία και το εύρος των μέσων που αυτή μπορεί να μεταχειριστεί ενάντια στην ίδια την ανθρώπινή μας υπόσταση, έχουμε ανάγκη ένα κάτοπτρο. Ένα κάτοπτρο μέσα από το οποίο θα μπορέσουμε να αποδομήσουμε την φαινομενική παντοδυναμία του καπιταλισμού. Ένα κάτοπτρο μέσα από το οποίο θα γίνουν ορατά τα αδύνατα σημεία, οι θρυμματισμένες αρθρώσεις του καπιταλιστικού συστήματος που, για μια ακόμα φορά, καταφεύγει στα δεκανίκια του φασισμού για να μπορέσει να επιβάλει την κυριαρχία του.

Χρειαζόμαστε ένα κάτοπτρο για να μπορέσουμε να αναγνωρίσουμε τις ρωγμές πάνω στο σώμα της καπιταλιστικής κυριαρχίας, χωρίς να μας εμποδίσει η φυσικότητα την οποία ως κοινωνία αποδίδουμε στις καπιταλιστικές σχέσεις μετά τρεις αιώνες και κυριαρχίας και επέκτασής τους. Το υλικό αυτού του κάτοπτρου δεν μπορεί παρά να είναι οι ίδιοι οι αγώνες, τα κοινωνικά κινήματα και οι κοινωνικές αντιστάσεις. Αν κοιτάξουμε μέσα από αυτά τον καπιταλισμό, θα μπορέσουμε να δούμε πώς να ορθώσουμε αυτό το Ή ενάντια στην βαρβαρότητα του.

Τη στιγμή, αυτή την καταλυτική στιγμή αγνώστου διάρκειας, που η φτωχοποίηση των ευρύτερων λαϊκών στρωμάτων συνοδεύεται με την προσπάθεια χειραγώγησής τους μέσα από τον εκφασισμό της κοινωνίας και την μετατροπή του ρατσισμού σε βασική μορφή της διαχείρισης των «από κάτω», τη στιγμή που η απόγνωση την οποία γεννάει η επίθεση του κεφαλαίου συναντάει την φασιστική βία και την τελετουργία του εξαγνισμού του καπιταλισμού μέσα από την εξόντωση και την απανθρωποποίηση των μεταναστών, αυτό το Ή δεν μπορεί να συγκροτηθεί στο αφηρημένο πεδίο της ιδεολογίας, της επίκλησης των ανθρωπιστικών αξιών και του ανορθολογισμού της φασιστικής ιδεολογίας, στην ελπίδα μιας μελλοντικής επανάστασης. Αυτή την καταλυτική στιγμή αγνώστου διάρκειας, που όμως είναι εδώ και τώρα, αφού αυτός είναι ο χωρόχρονος της, αυτό το Ή χρειάζεται έδαφος για να το υπερασπιστούμε και ταυτόχρονα να συγκροτηθεί.

Σε αυτό το υπό συγκρότηση έδαφος, στο οποίο θα υπερασπιζόμαστε την αναδημιουργούμενη κοινωνική ζωή των νέων χειραφετητικών κοινωνικών σχέσεων και δεσμών, μπορούμε να ανασυστηνόμαστε ως ένας νέος λαός, πέρα από εθνικούς, φυλετικούς, θρησκευτικούς, έμφυλους διαχωρισμούς και ταυτότητες. Ένας λαός που θα συγκροτείται μέσω μιας διαρκούς συντακτικής διαδικασίας, ο λαός του κομμουνισμού και της ελευθερίας. Στο έδαφος της νέας κοινωνικής ζωής μέσα από τις νέες κοινωνικές σχέσεις και δεσμούς του κομμουνισμού και της ελευθερίας: εκεί είναι που μπορούμε να δώσουμε την μάχη και να νικήσουμε γιατί αυτά που θα έχουμε να χάσουμε θα είναι πολλά, γιατί θα λαχταράμε τόσο πολύ αυτή τη ζωή, που δεν θα αφήσουμε τίποτα να την καταστρέψει.

Αυτή τη νέα ζωή, αυτό το νέο έδαφος, αυτό το νέο λαό δεν μπορούμε παρά να τα δημιουργήσουμε με την υπεράσπισή τους, εδώ και τώρα, τώρα και εδώ. Απέναντι στα φασιστικά τάγματα εφόδου, να αντιτάξουμε της ταξιαρχίες της λαϊκής αυτοάμυνας αυτού του νέου λαού. Όμως, για να υπάρξουν οι ταξιαρχίες αυτοάμυνας πρέπει να υπάρξει ο λαός και για να υπάρξει ο λαός πρέπει να υπάρχουν οι ταξιαρχίες, αυτά τα δύο δεν μπορούν παρά να γίνουν ταυτόχρονα.

Το νέο έδαφος δεν είναι μια φανταστική ουτοπία, δεν είναι μια επίκληση ιδεολογικών αρχών, δεν είναι μια νέα γη της επαγγελίας. Είναι το έδαφος των σχέσεων αλληλεγγύης, είναι το έδαφος των δομών παραγωγής των δυνατοτήτων και των ικανοτήτων να υπάρξουμε ως κοινωνία, ως λαός ενάντια και πέρα από τον κυριαρχία του εμπορεύματος και την εκμετάλλευση της αφηρημένης εργασίας, είναι το έδαφος αναπροσδιορισμού των κοινωνικών αναγκών και επιθυμιών μας. Είναι το έδαφος να πολεμήσουμε το ζόφο και το έρεβος του φασισμού. Είναι ένας κόσμος να φτιάξουμε καθώς τον υπερασπιζόμαστε, είναι ένας κόσμος που τον υπερασπιζόμαστε καθώς τον φτιάχνουμε.

Μόνο έτσι θα νικήσουμε!

* από στίχο του Γιάννη Αγγελάκα

Πηγή: